Doorstuderen of een tussenjaar?

Voor sommige ouders is het een nachtmerrie: je kind kondigt aan na het behalen van het middelbareschooldiploma niet direct door te studeren maar een tussenjaar te nemen. “Straks kan hij na dat jaar relaxen niet meer wennen aan het studieritme” of: “Dat wordt een jaar vol met feesten en nòg geen goede studiekeuze” zijn gedachtes die bij veel ouders opkomen.

Toch is er dit jaar een recordaantal jongeren dat een tussenjaar nam. Hoe komt dat? Zitten er ook voordelen aan een tussenjaar? En bestaat zo’n jaar echt alleen maar uit feesten en reizen of zijn er meer mogelijkheden? Wij leggen het uit.

De geschiedenis van het tussenjaar

Het ‘tussenjaar’ lijkt misschien een modern verschijnsel, maar dat is het zeker niet. Al in de zeventiende en achttiende eeuw waren er jongeren die een ‘grand tour’ maakten. Dit was een reis (vaak per koets) langs een aantal belangrijke Europese steden. Er ging een gids mee om de jongeren de weg te wijzen en te begeleiden. De reizigers waren vooral jongens, rond de 21 jaar oud. Ze maakten deze reis na afronding van hun opleiding. Het idee was dat ze op reis in praktijk konden brengen wat ze op school geleerd hadden. En ze konden ‘hun wilde haren kwijtraken’. Ouders zagen de grand tour als het einde van de opvoeding.

Imagoverandering

Het tussenjaar zoals wij dat vandaag de dag kennen, werd aanvankelijk gebruikt om het studeren nog even uit te stellen en een jaartje flink van het leven te genieten. Het jaar had daarmee wellicht niet het allerbeste imago. De invoering van het leenstelsel in 2015 plaatste het tussenjaar in een nieuw daglicht. Nu van studie switchen of stoppen een stuk kostbaarder werd, leek een jaar de tijd nemen om te oriënteren op vervolgopleidingen ineens niet meer zo’n slecht plan. Tel daarbij de torenhoge uitval in het hoger onderwijs op en een jaar extra nemen om te ‘verstevigen’ voor de start van de studie lijkt ineens misschien best een goed plan.

Kansen van een tussenjaar

Belangrijk is ruim voor de start van het tussenjaar doelen te stellen. Wat wil je tijdens het tussenjaar precies bereiken? Ouders kunnen hun kind ondersteunen in het formuleren van doelen en het maken van een plan voor het tussenjaar. Gebruik het tussenjaar bijvoorbeeld voor…

* Het maken van een studiekeuze. Met de vervroeging van de inschrijfdatum naar 1 mei, schuiven veel scholieren de studiekeuze door naar het tussenjaar. Er bestaan verschillende programma’s die tijdens het tussenjaar gevolgd kunnen worden, die hierbij ondersteunen.

* Het tussenjaar kan ook gebruikt worden om voorbereidingen te treffen voor de studie. Denk aan het aanleren van studievaardigheden die gevraagd worden in het hoger onderwijs, maar ook het leren van een taal of het bijspijkeren van bepaalde vakken behoort tot de mogelijkheden.

* Bekendere voorbeelden van de invulling van het tussenjaar zijn werken om geld te verdienen en ervaring op te doen en reizen.

Tussenjaarkenniscentrum

Sinds 2018 kennen we in Nederland een TussenjaarKenniscentrum. Het centrum heeft als doel dat alle scholieren geïnformeerd worden over de mogelijkheden en risico’s van een tussenjaar, als onderdeel van de voorlichting over studiekeuze. Het centrum organiseert onder andere workshops voor jongeren en ouders.

Wist je dat…

* Steeds meer Amerikaanse universiteiten een tussenjaar adviseren?

* Uit onderzoek blijkt dat studenten na een tussenjaar verder zijn in hun persoonlijke ontwikkeling, meer gemotiveerd zijn, hogere cijfers halen en sneller afstuderen.